Wybierz sekcję
Uczeń niepełnosprawny - nowe regulacje prawne
- w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
- w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych
- w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach
- w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych
- w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych
- w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
- w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych,w tym publicznych poradni specjalistycznych
- w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na:
- rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych
- rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, wynikających w szczególności ze:
1) szczególnych uzdolnień;
2) niepełnosprawności;
3) choroby przewlekłej;
4) niedostosowania społecznego;
5) zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
6) specyficznych trudności w uczeniu się;
7) zaburzeń komunikacji językowej;
8) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) niepowodzeń edukacyjnych;
10) zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego
rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11) trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą;
12) innych potrzeb dziecka.
Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej?
Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają, prowadzący zajęcia z uczniem, nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści, w szczególności, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi, we współpracy z:
1) rodzicami uczniów;
2) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi;
3) placówkami doskonalenia nauczycieli;
4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami;
5) organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana z inicjatywy:
1) ucznia;
2) rodziców ucznia;
3) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem;
4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;
5) asystenta edukacji romskiej;
6) pomocy nauczyciela.
Pomoc psychologiczno – pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki.
W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana w formie:
I. uczniom
- klas terapeutycznych (z wyjątkiem szkół specjalnych);
- zajęć rozwijających uzdolnienia;
- zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
- zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
- zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej;
- porad i konsultacji.
II. rodzicom uczniów i nauczycielom
- porad i konsultacji;
- warsztatów i szkoleń.
Rodzaje zajęć
1.Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć wynosi do 5 uczniów.
2. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego.
Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów.
3. Zajęcia specjalistyczne:
- zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Liczba uczestników zajęć wynosi do 5 uczniów.
- zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Liczba uczestników zajęć wynosi do 4 uczniów.
- zajęcia socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne. Liczba uczestników zajęć wynosi do 10 uczniów.
4. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia te prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.
Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć.
Godzina zajęć dydaktyczno-wyrównawczych trwa 45 minut, a godzina zajęć specjalistycznych trwa 60 minut.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego ucznia.
Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści prowadzą w przedszkolu, szkole lub placówce działania pedagogiczne mające na celu:
1.rozpoznanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, oraz zaplanowanie wsparcia związanego z rozwijaniem zainteresowań i uzdolnień uczniów.
2.rozpoznanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych uczniów oraz zaplanowanie sposobów ich zaspokojenia, w tym w szczególności w:
a)przedszkolu – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna),
b)klasach I-III szkoły podstawowej – obserwacje i testy pedagogiczne,a także stosują inne metody mające na celu rozpoznanie u uczniów ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się,
c)gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej – doradztwo edukacyjno-zawodowe.
Nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje niezwłocznie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki o stwierdzonej potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającej z przeprowadzonych działań pedagogicznych.
Kto planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej?
Planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce jest zadaniem zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych oraz specjalistów, prowadzących zajęcia z danym uczniem, tworzących zespół.
Dyrektor wyznacza osobę lub osoby koordynujące pracę zespołu.
Spotkania zespołu zwołuje, w miarę potrzeb, osoba koordynująca pracę Zespołu.
Organizacja pracy Zespołu
Zespół tworzy dyrektor przedszkola, szkoły i placówki dla ucznia posiadającego:
– orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
– orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
– orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
– opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej (niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii),
– wobec którego nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych działań pedagogicznych (niezwłocznie po otrzymaniu informacji).
Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu?
1. Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części dotyczącej ich dziecka;
– o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców ucznia,
2. Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej – na wniosek dyrektora;
3. Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica ucznia.
Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu obowiązane są do nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.
Zadania Zespołu
1) ustala zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne;
2) określa zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, z uwzględnieniem zaleceń zawartych odpowiednio w orzeczeniu lub opinii oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia;
W przypadku ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego: zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej stanowią część indywidualnego programu edukacyjno – terapeutycznego opracowywanego w ramach prac zespołu;
3) planuje działania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego i sposób ich realizacji – w przypadku ucznia gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.
4) podejmuje działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych;
5) stosownie do zalecanych form i sposobów pomocy psychologiczno-pedagogicznej, okresów jej udzielania, określa działania wspierające wobec rodziców ucznia oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży;
6) opracowuje plan działań wspierających (PDW).
Plan Działań Wspierających (PDW) opracowuje się dla:
– ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których, ze względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną;
– posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej,w tym poradni specjalistycznej;
– posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego;
– orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
(w przypadku uczniów, którzy posiadają jednocześnie orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania lub indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego PDW nie opracowuje się. Uczniowie ci mają Indywidualny Program Edukacyjno –Terapeutyczny.
Plan Działań Wspierających (PDW) zawiera:
a) cele do osiągnięcia w pracy z uczniem w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
b) działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych zalecanych form i sposobów udzielenia uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
c) metody pracy z uczniem,
d) działania wspierające wobec rodziców ucznia,
e) zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Zadania Zespołu c.d.
7) dokonuje oceny efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi, w tym efektywności prowadzonych zajęć;
8) dokonując oceny określa wnioski i zalecenia dotyczące dalszej pracy z uczniem, w tym zalecane formy, sposoby i okresy udzielania uczniowi dalszej pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
9) ocena efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego stanowi część wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.
10) zakłada i prowadzi Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia.
Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia?
Dla ucznia posiadającego:
– opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej,
– orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
– orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
– dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
Dla kogo nie zakłada się Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia?
Karty nie zakłada się uczniowi posiadającemu:
– orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
– opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
Co zawiera Karta?
1) imię (imiona) i nazwisko ucznia;
2) nazwę przedszkola lub szkoły oraz oznaczenie grupy lub klasy, do której uczeń uczęszcza;
3) informację dotyczącą orzeczenia lub opinii albo stwierdzonej potrzeby objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych przez nauczycieli i specjalistów działań pedagogicznych;
4) zakres w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
5) zalecane formy, sposoby i okresy udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
6) ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okresy udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane;
7) ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi;
8) terminy spotkań zespołu;
9) podpisy osób biorących udział w poszczególnych spotkaniach zespołu.
Dyrektor przedszkola lub szkoły wpisuje do Karty ustalone formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla ucznia oraz wymiar godzin, umieszcza datę i podpis.
W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej ustalone dla ucznia oraz wymiar godzin, umieszcza się w Indywidualnym Programie Edukacyjno – Terapeutycznym.
Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki informuje na piśmie rodziców ucznia o ustalonych formach, sposobach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje się i udziela na zasadach określonych w niniejszym rozporządzeniu:
- Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych: 01.09.2011 r.
- Gimnazja: 01.09.2011 r.
- Szkoły specjalne wszystkich typów oraz oddziały specjalne: 01.09.2011 r.
- Placówki: 01.09.2011 r.
- Szkoły podstawowe: 01.09.2012 r.
- Szkoły ponadgimnazjalne: 01.09.2012 r.
Wyjątek w tej regulacji:
W przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej i w gimnazjum zespół tworzy się przed opracowaniem arkusza organizacji na rok szkolny 2011/2012.
Zespół, nie później niż do 30 kwietnia danego roku określa zalecane formy i sposoby pomocy.
Dyrektor, na tej podstawie planuje organizację pomocy, w roku szkolnym 2011/2012 (w arkuszu organizacji).
Analogicznie, rok później, w szkole podstawowej i ponadgimnazjalnej.
Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
Nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem, w ramach pracy zespołu, dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego:
- niepełnosprawnego,
- niedostosowanego społecznie,
- zagrożonego niedostosowaniem społecznym,
- dokonują okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia oraz w miarę potrzeby modyfikują IPET.
Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny zawiera:
• zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia,
• rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, w tym w przypadku:
• ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym,
• ucznia niedostosowanego społecznie - zakres działań o charakterze resocjalizacyjnym,
• ucznia zagrożonego niedostosowaniem społecznym – zakres działań o charakterze socjoterapeutycznym;
• formy i metody pracy z uczniem,
• ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin,
• zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia, stosownie do potrzeb;
• działania wspierające rodziców uczniów oraz zakres współdziałania z poradniami, placówkami doskonalenia nauczycieli oraz innymi instytucjami.
Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
Kształcenie specjalne organizuje się:
- dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych:
1) niesłyszących;
2) słabo słyszących;
3) niewidomych;
4) słabo widzących;
5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;
7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
- dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Kształcenie specjalne dla dzieci i młodzieży:
- z chorobami przewlekłymi,
- z zaburzeniami psychicznymi,
- z zaburzeniami zachowania,
- zagrożone uzależnieniem,
posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoczęły naukę w szkole lub oddziale integracyjnym, mogą kontynuować naukę w szkole lub oddziale aż do ukończenia szkoły danego typu.
Autor: Ewa Materka, psycholog, Zespół Szkół nr 11 we Wrocławiu